Με την εμφάνιση και εξάπλωση του ιού SARS-CoV-2, καθώς και με τον χαρακτηρισμό της λοίμωξης που προκαλείται από αυτόν (COVID-19) ως πανδημίας, ζητήθηκε από τους Πολίτες να κρατήσουν κοινωνικές αποστάσεις και να μπουν είτε σε περιορισμό είτε σε απομόνωση, με στόχο να μειωθεί η εξάπλωση της νόσου. Τα μέτρα αυτά, που από το σύνολο των ειδικών επιστημόνων κρίνονται ως επιβεβλημένα, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη απειλή που προέρχεται από την εξάπλωση της πανδημίας, ενδέχεται να προκαλέσουν έντονα κι αρνητικά συναισθήματα, όπως :
Φόβο κι άγχος
Είναι πολύ σύνηθες να υπάρχει ανησυχία και φόβος για εσένα ή τα αγαπημένα σου πρόσωπα για πιθανή εκδήλωση της ασθένειας και τη µμετάδοσή της, καθώς και για τη βαρύτητα και για την έκβασή της. Είναι επίσης φυσιολογικό να υπάρχουν ανησυχίες όσον αφορά την προμήθεια αγαθών, το διάλειμμα από τη δουλειά ή την εκπλήρωση των οικογενειακών υποχρεώσεων. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα στον ύπνο ή ακόμα και στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών. Μπορεί επίσης να παρατηρήσεις αυξητική τάση της κατανάλωσης αλκοόλ, αύξηση του καπνίσματος ή ακόμη και κατάχρηση ψυχοδραστικών ουσιών.
Θλίψη και ανία
Η διακοπή της εργασίας και των δραστηριοτήτων που δίνουν νόημά στη ζωή του καθενός µας και η μειωμένη επαφή µε άλλα άτομα διαταράσσουν την καθημερινότητά µας, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη διάθεση κι έντονη βαρεμάρα.
Θυµός κι εκνευρισµός
Η απομόνωση και η καραντίνα η δική σου ή των αγαπημένων σου προσώπων, καθώς και η σταδιακή διακοπή της λειτουργίας των καταστημάτων και των χώρων αναψυχής μπορεί να σε οδηγήσουν σε µια αίσθηση περιορισμού της προσωπικής σου ελευθερίας, µε αποτέλεσμα να νιώθεις αυξημένη ένταση κι εκνευρισμό. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να νιώσεις επίσης θυμό ή απέχθεια για τις ιατρικές υπηρεσίες που σε υπέβαλαν είτε σε καραντίνα είτε σε απομόνωση, ή και για άλλα άτομα, εάν θεωρήσεις ότι εκτέθηκες στον ιό, λόγω αμέλειας κάποιου άλλου προσώπου.
Στιγµατισµός
Αν κάποιος νοσήσει ή έχει εκτεθεί στον SARS-CoV-2, μπορεί να νιώθει στιγματισμένος από ανθρώπους που φοβούνται ότι θα κολλήσουν από αυτόν. Τα ίδια συναισθήματα μπορεί να νιώθουν και µέλη της οικογένειας ενός ατόμου που νοσεί από COVID-19, καθώς αισθάνονται ότι έχουν διαφοροποιηθεί από την υπόλοιπη κοινωνική τους ομάδα.
Η αντίδραση του κάθε ατόμου επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η προσωπικότητα, το μικρο-περιβάλλον του (οικογένεια, φίλοι, εργασιακός χώρος) και η κοινότητα μέσα στην οποία ζει. Οι ομάδες πληθυσμού που φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο και να εμφανίζουν εντονότερες εκδηλώσεις στρες είναι:
- Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή άτομα που έχουν κάποια χρόνια νόσο και παρουσιάζουν αυξημένη πιθανότητα να νοσήσουν σοβαρά από τον COVID-19
- Τα παιδιά και οι έφηβοι
- Εκείνοι που βρίσκονται στη πρώτη γραμμή αντιμετώπισης του ιού, όπως ιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό
- Άτομα που πάσχουν ήδη από κάποια ψυχιατρική διαταραχή
Πιθανές αιτίες αύξησης του στρες θεωρούνται:
- Η μείωση των δραστηριοτήτων και των προσλαμβανόμενων ερεθισμάτων
- Οι μειωμένες κοινωνικές επαφές.
- Οι οικονομικές δυσκολίες και η οικονομική επιβάρυνση λόγω της αδυναμίας για εργασία.
- Η έλλειψη αποτελεσματικών στρατηγικών αντιμετώπισης του στρες.
- Ο χρόνος που διαρκεί η κοινωνική απομόνωση. Μεγαλύτερη διάρκεια συνδέεται µε επιβαρυμένη ψυχική υγεία και συμπτωματολογία μετατραυματικού στρες.
- Ένας ακόμα παράγοντας μπορεί να είναι η ανεπαρκής προμήθεια αγαθών (π.χ., νερό, φαγητό, ένδυση, φάρμακα), όπως και η αδυναμία πρόσβασης σε ιατρική φροντίδα και συνταγογράφηση.
- Τέλος, η ελλιπής πληροφόρηση μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στο γενικό πληθυσμό.
ΣΤΟΧΟΣ
- Δημιουργία προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για το γενικό πληθυσμό. Η στόχευση της εν λόγω δράσης θα είναι οι αγχώδεις διαταραχές, η κατάθλιψη κ.α.
- Η Ψυχοεκπαίδευση στις βασικές αρχές της ψυχοκοινωνικής φροντίδας και των πρώτων βοηθειών ψυχικής υγείας και υλοποίηση προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, των εργαζομένων στην πρώτη γραμμή (υγειονομικό προσωπικό, μέλη ΕΚΑΒ, οδηγοί ΜΜM, εργαζόμενοι κλπ), για την αντιμετώπιση των 3 συνεπειών της πανδημίας με σκοπό την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας του πληθυσμού.
- Η υποστήριξη ανέργων, η πρόληψη της αυτοκτονικότητας, η συμβουλευτική, θεραπευτική αντιμετώπιση κατάθλιψης και λοιπών προβλημάτων ψυχικής υγείας.
- Υλοποίηση προγραμμάτων ανταλλαγής εμπειρίας τεχνογνωσίας, καλών πρακτικών και απαιτούμενου εξοπλισμού με άλλες θεραπευτικές ομάδες.
- Προγράμματα για ψυχολογική υποστήριξη ασθενών με χρόνια νοσήματα, χρόνιες παθήσεις (όπως διαβητικοί, καρκινοπαθείς, νεφροπαθείς κ.α) και των οικογενειών τους.
ΔΡΑΣΕΙΣ
- Δράσεις του προγράμματος που αφορούν τους εργαζόμενους στις μονάδες του ΕΣΥ ( υγειονομικό προσωπικό, μέλη ΕΚΑΒ), οδηγούς ΜΜΜ, εργαζόμενους κλπ
- Ψυχοεκπαίδευση στις βασικές αρχές της ψυχοκοινωνικής φροντίδας και των πρώτων βοηθειών ψυχικής υγείας και υλοποίηση προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, των εργαζομένων στην πρώτη γραμμή (υγειονομικό προσωπικό, μέλη ΕΚΑΒ, οδηγοί ΜΜM, εργαζόμενοι κλπ), για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας
- Βοήθεια στην αναγνώριση κι αποδοχή συναισθημάτων για την ομαλοποίηση των συναισθηματικών αντιδράσεων
- Παρατήρηση κι αναγνώριση συμπτωμάτων στρες, ψυχικής δυσφορίας κι επικίνδυνων συμπεριφορών υγείας → απόκτηση επίγνωσης για τη κατάσταση της ψυχικής υγείας κι αποτροπή επιδείνωσης.
- Ψυχοεκπαίδευση σε συγκεκριμένες στρατηγικές/δεξιότητες μείωσης της δυσφορίας, όπως διαφραγματική αναπνοή, χαλάρωση, χρήση κρύου νερού
- Βασικές δεξιότητες πρακτικής στην αυτοεπικέντρωση (mindfulness) μέσα από μικρής διάρκειας ασκήσεις
- Προετοιμασία ενός σχεδίου δράσης/έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο.
- Επικοινωνία κι έκφραση συναισθημάτων και ανησυχιών σε αγαπημένα πρόσωπα και άτομα εμπιστοσύνης.
- Κινητοποίηση µε προγραμματισμό δραστηριοτήτων μέσα στην ημέρα για την αύξηση των θετικών συναισθημάτων: προσπάθεια για την ένταξη ευχάριστων δραστηριοτήτων μέσα στην αλλαγμένη καθημερινότητα.
- Προσπάθεια δημιουργίας και διατήρησης μιας καθημερινής ρουτίνας χωρίς απαιτητικό κι αγχώδη τρόπο.
Δράσεις του προγράμματος που αφορούν τους νοσούντες από Covid19, τους οικείους τους και λοιπούς ασθενείς με χρόνιες παθήσεις
- Υλοποίηση προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για το γενικό πληθυσμό και τους νοσούντες από Covid19. Η στόχευση της εν λόγω δράσης θα είναι οι αγχώδεις διαταραχές, η κατάθλιψη, πρόληψη της αυτοκτονικότητας κ.α. Στο πλαίσιο της δράσης είναι δυνατή η προμήθεια φορητών ηλεκτρονικών συσκευών (κινητών τηλεφώνων ή tablets) προς χρήση από πάσχοντες ασθενείς κατόπιν έγγραφου αιτήματος της μονάδας υγείας για περιπτώσεις άπορων ασθενών.
- Προγράμματα για ψυχολογική υποστήριξη ανέργων, ασθενών με χρόνια νοσήματα, χρόνιες παθήσεις (όπως διαβητικοί, καρκινοπαθείς, νεφροπαθείς κ.α) και των οικογενειών τους, πρόληψη της αυτοκτονικότητας, συμβουλευτική – θεραπευτική αντιμετώπιση κατάθλιψης και λοιπών προβλημάτων ψυχικής υγείας
ΠΟΛΥΚΛΑΔΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
Το προσωπικό που θα στελεχώσει την Πολυκλαδική Θεραπευτική Ομάδα σύμφωνα με την υπ’ αριθμόν πρωτοκόλλου Γ3β/Γ.Π.οικ.77463/02-12-2020 Έγκρισης Σκοπιμότητας αποτελείται από τέσσερις (4) επαγγελματίες ψυχικής υγείας και συγκεκριμένα :
- Τρείς (3) Ψυχολόγους
- Έναν (1) Κοινωνικό λειτουργό
ΟΜΑΔΑ ΣΤΟΧΟΣ
Η Π.Θ.Ο. στα πλαίσια του έργου της και ανάλογα με τις ανάγκες των επωφελούμενων συνεργάζεται με :
- Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δαφνί»
- Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δρομοκαϊτειο»
- Γενικό Νοσοκομείο «Θριάσιο»
- Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν»
- Λοιπές εποπτευόμενες Μονάδες Υγείας (Γεν. Νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας) της 2ης Υ.ΠΕ
- Κοινωνικές Υπηρεσίες ΟΤΑ
- Γενικός Πληθυσμός
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ-ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
Το κόστος της ανάπτυξης και λειτουργίας των ανωτέρω δράσεων θα καλυφθεί από πόρους του κρατικού προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας, και ειδικότερα από τον Λογαριασμό Εξόδων 2310802053 του ειδικού φορέα 1015-203 του Προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας.
Συμπληρώστε την αίτηση για ψυχοκοινωνική υποστήριξη στα πλαίσια της Πανδημίας Covid-19 – Παραπομπή για ασθενείς με Covid-19 και τους συγγενείς τους
Συμπληρώστε την αίτηση για Ψυχολογικές Υπηρεσίες Ατόμου Σχετιζόμενο με την πανδήμια της νόσου Covid-19
Συμπληρώστε την αίτηση παραπομπής για Λειτουργούς Υγείας
